АТА-АНАЛАРҒА АРНАЛҒАН ЖАДЫНАМА «ЖАЗҒЫ КЕЗЕҢДЕ БАЛАЛАРДЫҢ ЖАРАҚАТТАНУЫ»

Құрметті ата-аналар, ойланыңыздар!

Денсаулық Сақтау Ұйымының мәліметі бойынша (ДДҰ):

> «Күн сайын бүкіл әлемде 2000-нан астам отбасының өмірі балаларының абайсызда жарақат алу немесе «жазатайым оқиға» болу салдарынан  қайтыс болуы түңілтеді және бұның алдын алуға болатын еді...»,

> «Осы себепті жыл сайын 1-ден астам балалар мен 18 жасқа дейінгі жастар өмірден өтеді. Бұл күн, сағат сайын 100-ден астам бала қайтыс болады дегенді білдіреді...»

 Жарақатқа байланысты ауруханаларға 18 жасқа дейінгі әрбір сегізінші бала жүгінеді.

Күйік-өкінішке орай, балаларда жиі кездесетін жарақат.

* балаларды ыстық пештен, тамақ пен үтіктен аулақ ұстаңыз;

* табалар мен табаларды пештің ішіне тұтқалармен салыңыз, сонда балалар ыстық тамақты  өздеріне төгіп алмайды. Мүмкіндігінше газ қыздырғыштарының реттегіштерін бұғаттаңыз;

* балаларды ашық оттан, шамның жалынынан, оттан, өрт сөндіргіштерден аулақ ұстаңыз;

* балалардың қолы жетпейтін жерлерде тез тұтанатын сұйықтықтарды, сондай-ақ сіріңкелерді, шырақтарды, оттықтарды, бенгал оттарын, петардаларды алып тастаңыз;

* баланың күйіп қалуының себебі ыстық сұйықтық (оның ішінде тамақ) болуы мүмкін, оны ересектер плитаның, үстелдің шетіне немесе еденге қояды; ыстық тамақ тұрған үстелден ұзын дастарханды алып тастаған дұрыс-бала олардың шетін тартып, тамақты өздеріне аударып жіберуі мүмкін;

* баланың шомылуы кезінде күйік пайда болуы мүмкін, оны ваннаға түсіргенде немесе судың температурасын тексерместен краннан жуа бастағанда; кішкентай бала ыстық су бөтелкесін қолданған кезде, егер судың температурасы 40°C-тан асса, күйіп кетуі мүмкін;

* баланы күннің күйіп қалуынан, күн мен жылудың «соққысынан» қорғаңыз.

Кататравма (биіктіктен құлау) - 20% жағдайда 5 жасқа дейінгі балалар зардап шегеді –өлімге немесе мүгедектікке әкелетін ауыр жарақаттар.

* БАЛАЛАР ҰША АЛМАЙДЫ!

* балаларға қауіпті жерлерде (баспалдақтар, шатырлар,гараждар, құрылыстар және т. б.) «өрмелеуге» рұқсат етпеңіз.);

* сенімді қоршаулар, баспалдақтар, баспалдақтар, терезелер мен балкондарға торлар орнатыңыз.

> Есіңізде болсын-москит торы бұл жағдайда құтқармайды, ол тек жалған қауіпсіздік сезімін тудырады;

* Ашылатын терезелер мен балкондар балаларға мүлдем қолжетімсіз болуы тиіс;

* Орындықтар мен орындықшаларды ашық терезенің жанына қоймаңыз - олардан бала терезеге көтеріле алады.

Суға бату-50% жағдайда 10-13 жастағы балалардың жүзе алмау қабілетсіздіктен туындайды.

* ересектер балаларға судағы жүріс-тұрыс ережелерін үйретуі керек және баланы су қоймаларының жанында бір минутқа қараусыз қалдырмауы керек;

* балалар екі минуттан аз уақыт ішінде тіпті аз мөлшерде суға батып кетуі мүмкін - құдықтарды, ванналарды, бөшкелерді, су шелектерін және т. б. сенімді түрде жабыңыз;

* балаларды ерте жастан бастап жүзуге үйрету;

* балалар ересектердің қарауынсыз жүзуге болмайтынын білуі тиіс;

* балаларға арналған құтқару кеудешелерін міндетті түрде пайдаланыңыз - ашық суда демалудың барлық нұсқаларында (қайықтар, салдар, су велосипедтері, «банандар», қайықтар, яхталар және т. б.).)

* балаларға жүзу үшін дұрыс су қоймасын таңдауға үйретіңіз-тек рұқсат белгісі бар жерде.

Есіңізде болсын-балалардың суға батуы жазда кезеңде болады.

Тұншығу (асфиксия)-

* Асфиксияның барлық жағдайларының 25%-ы бір жасқа дейінгі балаларда

ересектердің абайсыздығы: тамақпен аспирация (тамақ қалдықтарын жұту), нәрестемен бір төсекте ұйықтап жатқанда ересек адамның денесіне басуы, жұмсақ ойыншықтармен тыныс алу тесіктерін жабу және т. б.;

* кішкентай балаларға кішкентай сүйектермен немесе шекілдеуікпен тамақ берілмеуі керек;

* тамақтану кезінде баланы алаңдатуға болмайды- күлдіртуге, ойнауға және т. б. Ұмытпаңыз: «Мен тамақ жегенде мен саңырау және мылқау болам».

* тамақтану кезінде баланы бақылау керек. Жөтел, шулы жиі тыныс алу немесе дыбыс шығара алмау - бұл тұншығу белгілері және ол өлімге әкелуі мүмкін.

Улану -

* балалар көбінесе үйдегі дәрі қобдишасынан дәрілермен уланады - барлық улану жағдайларының 60% - ы;

* ересектерге арналған дәрі-дәрмектер балалар үшін қауіпті болуы мүмкін. Балаға дәрі-дәрмектерді тек дәрігердің нұсқауы бойынша беру керек және ешқандай жағдайда оған ересектерге немесе басқа жастағы балаларға арналған дәрі-дәрмектерді бермеу керек. Дәрі-дәрмектерді балалар қолы жетпейтін жерлерде сақтау керек;

* ағартқыштар, егеуқұйрықтар мен жәндіктерге арналған улар, керосин, қышқылдар және сілтілер ерітінділері, басқа улы заттар ауыр улануды тудыруы мүмкін, мидың зақымдануы, соқырлық және өлім. Улар тек жұтумен қауіпті емес, сонымен қатар деммен жұту, теріге, көзге және тіпті киімге түсуімен өте қауіпті;

* улы заттар, дәрі - дәрмектер, ағартқыштар, қышқылдар мен жанармай ешқандай жағдайда тамақ бөтелкелерінде сақталмайды-балалар оларды қателесіп ішіп қоюы мүмкін. Мұндай заттарды тығыз жабық таңбаланған контейнерлерде, балалардың қолы жетпейтін жерде ұстау керек;

* орманда серуендеу кезінде баланы бақылаңыз-улы саңырауқұлақтар мен жидектер-ауыр уланудың себебі;

* көмірқышқыл газымен улану-балалар үшін өте қауіпті және  80-85% жағдайда өліммен аяқталады-балалар болатын барлық жерлерде, әсіресе ашық от бар жерлерде (Пештер,каминдер, моншалар және т.б.) өрт қауіпсіздігі қағидаларын мүлтіксіз сақтаңыз.

Электр тогымен -

* балалар саусақтарын немесе кез-келген заттарды электр розеткаларына жабыстырып, қатты зақым келтіруі мүмкін - оларды арнайы қорғаныс төсемдерімен жабу керек;

* электр сымдары (әсіресе жалаңаш) балаларға қол жетімді болмауы керек.

Жол-көлік жарақаттары-барлық өлім-жітімнің 25% құрайтын жағдай.

* бала жүруді үйренгеннен кейін, оған жолда, көлікте және қоғамдық көлікте дұрыс мінез-құлықты үйрету керек, сонымен қатар барлық жағдайларда баланың қауіпсіздігін қамтамасыз ету керек;

* мектеп жасына дейінгі балалар үшін жолда болу өте қауіпті-олармен әрқашан ересектер болуы керек;

* балалар жолдың жанында, әсіресе доппен ойнай алмайды;

* балаларды машинаның алдыңғы отырғышына отырғызуға болмайды;

* баланы автомобильмен тасымалдау кезінде арнайы креслолар мен қауіпсіздік белдіктерін пайдалану қажет;

* Баланың киімінде арнайы жарық шағылыстыратын жапсырмалар болған жөн.

Велосипед тепкен кездегі жазатайым оқиғалар көбінесе орта және үлкен жастағы балалар арасында  өлімге немесе жарақаттануға әкеледі.

* велосипедпен жүру кезінде балаға қауіпсіз мінез-құлықты үйретіңіз;

* балалар міндетті түрде қорғаныс шлемдерін және басқа да құрылғыларды пайдалануы тиіс.

Теміржол көлігіндегі жарақаттар - балалардың темір жол аймағында болуы өте қауіпті.

> жасөспірімдерге шатырларда, баспалдақтарда, вагондардың өтпелі алаңдарында жүруге қатаң тыйым салыңыз «зацепинг» - деп аталатын құрылғы іс жүзінде кепілдікпен берілген суицид;

Өзіңіздің есіңізде болсын және балаларыңызға үнемі ескертіңіз, қатаң тыйым салынады:

* поезд жүріп келе жатқанда отырғызу және түсіру;

* поезд жүріп келе жатқанда вагондардың терезесінен және тамбур есіктерінен сығалап қарау;

* балаларды отырғызу платформаларында және вагондарда қараусыз қалдыруға;

* вагоннан жол аралығына шығу және қарсы поезд өткен кезде онда тұру;

* платформадан теміржол жолдарына секіру;

* платформада әртүрлі ашық ойындар ұйымдастыру;

* келе жатқан немесе кетіп бара жатқан пойыз вагонының жанындағы платформамен жүгіру, сондай-ақ пойыздың тоқтаусыз өтуі кезінде платформаның шетінен екі метрден жақын болу;

* поезд толық тоқтағанға дейін вагонға жақындау;

* станциялар мен аралықтарда вагондардың астына кіруге және жол арқылы өту үшін автотіркегіштер арқылы шығуға;

* жаяу жүргіншілердің өтуі үшін мамандандырылмаған теміржол көпірлері мен тоннельдері арқылы өту;

* жақын тұрған пойыздың алдында темір жолдар арқылы өту;

* қарсы бағыттағы поездың жоқтығына көз жеткізбей бір поезд өткеннен кейін бірден жолдан өтуге тыйым салынады;

* балалардың темір жолдарда ойнауына тыйым салынады;

* электр тіректеріне көтерілу;

* жерде жатқан электр сымына 8 метрден жақын жақындауға;

* темір жол бойымен шеткі рельстен 5 метрден жақын өтуге;

* бағыттамалы бұрмалар ауданында жүру, себебі бұл ауыр жарақатқа әкелуі мүмкін.